GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ. Hành trình một đời cống hiến cho khoa học và sự nghiệp đào tạo Dược ở Việt Nam - Người gieo mầm tri thức và Tình Yêu Dược Liệu

Trong hành trình dài xây dựng nền móng cho khoa học và đào tạo Dược ở Việt Nam, không thể không nhắc tới Giáo sư Tiến sĩ Phạm Thanh Kỳ – một nhà giáo, nhà khoa học  đầu ngành trong lĩnh vực dược liệu, một hiệu trưởng tận tâm đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự phát triển vững mạnh của Trường Đại học Dược Hà Nội. Với sự ra đi của ông, ngành Dược không chỉ mất đi một nhà khoa học xuất sắc mà còn mất đi một người thầy, người lãnh đạo đầy tâm huyết và nhân văn.

Hành trình của một nhà khoa học xuất chúng

          Sinh năm 1938, GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ tốt nghiệp thủ khoa khóa 15 của Trường Đại học Dược Hà Nội vào năm 1965. Ngay từ những năm đầu trong sự nghiệp giảng dạy tại Bộ môn Dược liệu, ông đã thể hiện niềm đam mê mãnh liệt với nghiên cứu dược liệu và nhận được sự hướng dẫn tận tâm từ Giáo sư Đỗ Tất Lợi – một tên tuổi lớn trong ngành Dược Việt Nam.

          Sau khi hoàn thành luận án tiến sĩ tại Cộng hòa Dân chủ Đức năm 1974, ông tiếp tục đóng góp lớn cho Bộ môn Dược liệu và sự phát triển của Trường Đại học Dược Hà Nội, đặc biệt trong vai trò hiệu trưởng giai đoạn 1994–1999.

Thành tựu khoa học vượt bậc

          Sự nghiệp nghiên cứu của GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ ghi dấu ấn với nhiều công trình khoa học xuất sắc. Ông đã chủ trì 03 đề tài cấp Nhà nước, 07 đề tài cấp Bộ, chủ nhiệm 02 dự án sản xuất thử nghiệm cấp nhà nước; chủ biên, tham gia viết nhiều giáo trình, tài liệu học tập,  tham gia tư vấn nhiều hoạt động chuyên môn của ngành Dược; là tác giả chính nhiều bài báo khoa học trên các tạp chí khoa học uy tín trong nước và quốc tế. GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ đã trực tiếp hướng dẫn hàng trăm NCS, học viên Cao học, DSCK I, II và sinh viên các khóa. Trong số đó, chỉ tính riêng nghiên cứu sinh đã có hơn 30 người đã được ông hướng dẫn bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Nhiều học trò của Giáo sư Phạm Thanh Kỳ đã đảm nhiệm vị trí quản lý, lãnh đạo quan trọng của ngành.

           Một trong những thành tựu nghiên cứu nổi bật của GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ có ý nghĩa thực tiễn cao phát triển thành công chế phẩm Ampelop từ cây Chè dây – một cây thuốc dân gian của đồng bào miền núi để chữa viêm loét dạ dày – tá tràng.

            GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ cũng dành nhiều năm nghiên cứu chiết xuất và phân lập hoạt chất trong các loài Bình vôi ở Việt Nam.

            Ngoài nghiên cứu về Chè dây, Bình vôi, ông còn chủ trì cụm công trình nghiên cứu về các loài Giảo cổ lam – một loại dược liệu với nhiều tác dụng quý trên thực nghiệm như  hạ cholesterol và lipid máu, bảo vệ gan…

          Những thành tựu nghiên cứu của ông là những đóng góp rất lớn cho khoa học, đã  góp phần định hướng phát triển bền vững và ứng dụng nhiều loài dược liệu quý ở Việt Nam như Bình vôi, Giảo cổ lam, Sen, Bách bộ, Đơn kim, Nghệ, Thạch tùng,…  trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.

          Với cương vị Trưởng ban Dược liệu – Đông dược của Hội đồng Dược điển Việt Nam, GS.TS. NGND Phạm Thanh kỳ đã trực tiếp tham gia xây dựng một số chuyên luận dược liệu cho Dược điển. Ông cũng là người định hướng, rà soát, đóng góp ý kiến cho công tác xây dựng và nâng cấp các chuyên luận dược liệu trong các Dược điển Việt Nam II, III, VI, V, VI. Trong những năm qua, các chuyên luận dược liệu của Dược điển Việt Nam luôn là công cụ giúp quản lý hiệu quả chất lượng dược liệu và thuốc dược liệu trên thị trường.

Người Hiệu trưởng tâm huyết

          Với vai trò Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội giai đoạn 1994-1999, GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ đã không ngừng nỗ lực cải thiện chất lượng giảng dạy, xây dựng môi trường học thuật sáng tạo và thúc đẩy sự kết nối giữa nhà trường với cộng đồng khoa học quốc tế. Ông luôn là người dẫn dắt, khuyến khích sinh viên và giảng viên trẻ phát triển tư duy độc lập, đồng thời tạo điều kiện tối đa để họ thực hiện nghiên cứu.

          Mặc dù đảm nhiệm vai trò lãnh đạo, GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ vẫn thường xuyên lên lớp, hướng dẫn sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh tại phòng thí nghiệm và thực địa. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu bài bản, từ xác định thành phần hóa học, tác dụng sinh học, thử nghiệm lâm sàng, đến chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp, nhằm đảm bảo sản phẩm từ dược liệu không chỉ an toàn mà còn hiệu quả lâu dài.

          Dưới sự lãnh đạo của Hiệu trưởng GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ giai đoạn 1994-1999. Trường Đại học Dược Hà Nội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và vinh dự được nhận các phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước, Chính phủ: Huân chương Lao động hạng Nhì (1996), Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế (1998, 1999).

Di sản và tấm gương sáng

          Không chỉ là nhà khoa học, GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ còn là tấm gương sáng về nhân cách và sự cống hiến. Ông luôn tâm niệm rằng làm khoa học không thể "ăn xổi" mà phải đặt nền móng vững chắc cho những bước phát triển sau này. Tâm huyết của ông với việc bảo tồn và phát triển cây thuốc quý đã mang lại lợi ích lâu dài không chỉ cho khoa học mà còn cho cộng đồng.

          Những công trình nghiên cứu của ông về cây Chè dây, Bình vôi, Giảo cổ lam, và  nhiều dược liệu khác không chỉ làm rạng danh khoa học Việt Nam mà còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người dân. Đồng thời, ông cũng góp phần đào tạo nguồn nhân lực Dược chất lượng cao với nhiều thế hệ nhà khoa học trẻ, những người sẽ tiếp nối con đường tri thức mà ông đã khai phá.

Lời tri ân

        GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ là hiện thân của sự cống hiến không ngừng nghỉ, với tâm huyết không chỉ trong nghiên cứu khoa học mà còn trong việc truyền lửa cho thế hệ trẻ. Ông đã đào tạo rất nhiều tiến sĩ, thạc sĩ và chuyên gia dược học, những người tiếp nối sự nghiệp của ông để đưa khoa học Việt Nam vươn tầm quốc tế.

          Sự ra đi của ông là mất mát lớn lao, nhưng di sản mà ông để lại sẽ mãi mãi trường tồn. Đó không chỉ là những thành tựu khoa học, những sản phẩm từ cây thuốc quý, mà còn là tinh thần yêu nghề, sự nhân văn, và khát vọng cống hiến cho cộng đồng.

          Xin kính cẩn nghiêng mình tri ân GS.TS. NGND Phạm Thanh Kỳ – người đã dành trọn cuộc đời mình để "gieo mầm" tri thức và nhân cách cho bao thế hệ. Tên tuổi và những đóng góp của ông sẽ sống mãi trong lòng những người yêu khoa học và sự nghiệp đào tạo Dược nước nhà.

Thực hiện: Hoài Phương - Minh Huế

Một số hình ảnh GS.TS.NGND Phạm Thanh Kỳ với Thầy Trò Trường Đại học Dược Hà Nội.

 

 

 

 

 

 

 

---

27-11-2024